Van bruggen naar blik op het Merwedekanaal
Gepubliceerd op
De gemeente Utrecht werkt aan twee nieuwe fiets- en voetgangersbruggen over het Merwedekanaal, bij de Waalstraat en de Zijldiepstraat. Deze bruggen zijn van groot belang voor de bereikbaarheid van de nieuwe stadswijk Merwede, die in aanbouw is tussen de bestaande wijken Rivierenwijk en Transwijk. Merwede wordt een groene, autovrije wijk met ruimte voor 12.000 bewoners. De bruggen worden medio 2027 opgeleverd en vormen niet alleen een fysieke verbinding, maar ook een uitnodiging tot ontmoeting. Juist in dit proces van verbinding speelt kunst een bijzondere rol.
Water als gemeengoed
Eerder werd gedacht aan een kunstwerk onder de bruggen. Maar al snel kwam de vraag op of dat werk wel zichtbaar en betekenisvol genoeg zou zijn. Samen met de architect van de bruggen, de gemeente Utrecht en een speciaal samengestelde kunstwerkgroep is de blik verruimd. De kunst richt zich nu op het Merwedekanaal zelf, als het element dat beide oevers verbindt. Niet als grens, maar als gemeenschappelijke ruimte waar mens, natuur en stad elkaar ontmoeten.
De kunstwerkgroep bestaat uit bewoners, roeiers, woonbootbewoners, ontwerpers, de curator Gemene Grond en ambtenaren. Zij verkennen hoe het kanaal als gedeelde ruimte tot leven kan komen. Water is van ons allemaal – we zijn er afhankelijk van, dus moeten we er samen zorg voor dragen. Zou een kunstwerk langs het kanaal ons kunnen herinneren aan die onderlinge verbondenheid, met zowel mens als natuur? Bij het formuleren van de kunstopdracht willen we ook het perspectief van het water en zijn omgeving meenemen. Dat vraagt oefening: denken vanuit het niet-menselijke. Tijdens voorbereidende activiteiten, zoals de Nightwalks o.l.v. Merve Bedir en een lokaal kunstenaarscollectief: Expodium, zijn we daar al mee begonnen. Samen met buurtbewoners verkenden we de Merwedekanaalzone op nieuwe manieren. De bruggen blijven belangrijk als aanleiding en als belangrijke punten in het gebied. Maar de kunst kan nu de ruimte krijgen om zich langs het kanaal te ontwikkelen, op plekken waar bewoners elkaar kunnen treffen, stilstaan of nadenken over hun relatie tot de stad en het water.
In dit proces zijn al verschillende activiteiten georganiseerd, zoals wandelingen langs het kanaal en gesprekken met omwonenden. Ook wordt gekeken naar de ecologische verbindingen in het gebied, zoals de nieuwe waterlijn Diagonaal die Merwede straks verbindt met Transwijk.
En hoe nu verder?
De kunstwerkgroep gaat gezamenlijk aan de slag met het formuleren van de opdracht voor de kunstenaar. Vervolgens selecteren de leden samen drie kunstenaars die een schetsopdracht krijgen. Op basis van deze schetsen wordt uiteindelijk één ontwerp gekozen dat daadwerkelijk uitgevoerd zal worden. Een spannend traject waarin samenwerking, visie en creativiteit samenkomen, en waarin de basis wordt gelegd voor een kunstwerk dat de gemeenschap straks blijvend zal verrijken.
